Dr hab. Joanna Dyduch – Uniwersytet Wrocławski podczas III Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej „Bezpieczeństwo energetyczne – filary i perspektywa rozwoju” (16-17 kwietnia 2018 r.) zorganizowanej przez Instytut Polityki Energetycznej im. I. Łukasiewicza oraz Katedrę Ekonomii Wydziału Zarządzania Politechniki Rzeszowskiej im. I. Łukasiewicza.
R – Izrael kojarzy się z krajem gospodarczo bardzo innowacyjnym, jak to jest w sektorze energetyki?
JD – Innowacyjność jest takim motorem napędzającym Izraelską gospodarkę i oczywiście sektor energetyki jest również sektorem który postrzegany jest przez izraelskich decydentów, ale też instytucje publiczne, biznes ten który rodziny izraelskich, ten zagraniczny i sektor energetyczny jest postrzegany jako priorytetowy sektor, w którym należy inwestować, który nie tylko posiada taki potencjał rozwoju z perspektywy z pkt widzenia zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego, ale również posiada ogromny potencjał związany z promocją całego systemu gospodarczego, całej gospodarki izraelskiej. Ta innowacyjność w sektorze energetycznym możemy dostrzec w kilku aspektach, w kilku miejscach można powiedzieć. Przede wszystkim, takim ważnym obszarem jest działanie innowacyjne w sektorze OZE. Drugim obszarem gdzie ta innowacyjność jest dostrzegana, jest wykorzystywanie nowoczesnych technologii związanych z cyberbezpieczeństwem w sektorze energetycznym. Izrael również ma spore osiągnięcia, również porażki za sobą, które prowadzą później do sukcesu w zakresie elektromobilności. Jest pomysłodawcą innowacyjnego przedsięwzięcia jakim jest opracowanie technologii tzw. indukcyjnych dróg, pozwalających na ładowanie samochodów elektrycznych w sposób bezprzewodowy. Natomiast, Zatrzymując się jeszcze na sekundkę, przy wydaje się tym, co najbardziej absorbuje i inwestorów, ale też decydentów w Izraelu czyli innowacyjność w sektorze OZE, to trzeba zwrócić uwagę na to że te inwestycje i to całe działanie ma podnosić generalnie atrakcyjność Izraela jako ważnego gracza na rynku globalnym, na wolnym rynku globalnym, z zglobalizowanym rynku gospodarczym, ekonomicznym i możliwość dzielenia się, a w zasadzie sprzedawania technologii stanowi jedną z takich najważniejszych przewag konkurencyjnych tego państwa w stosunkach międzynarodowych.
R – Na czym polegała ta porażka, która przekuwa się w sukces w dziedzinie elektromobliności, bo to jest też jeden z wątków konferencji ?
JD: Ta porażka, tutaj chodzi o coś bardziej konkretnego. Jeden z izraelskich przedsiębiorców, który w latach 90, potem w latach 2000-nych bardzo silnie działał na rynku technologii teleinformatycznych, na tym rynku digitalnym, nazywał się Awihajga Agassi, podjął się przedsięwzięcia związanego właśnie z udoskonalaniem samochodów elektrycznych i to przedsięwzięcie zakończyło się finansową klapą – krótko mówiąc. Natomiast ja zwróciłabym na taką rzecz uwagę, że technologie które bywają czy są opracowywane w Izraelu w określonym czasie i nie znajdują zapotrzebowania na rynku, dekadę, 2 dekady później, okazują się być technologiami komercjonalizowanymi i technologiami które przełamują które przełamują pewne bariery rozwoju gospodarczego ale też rozwoju społecznego. Taka technologią może być technologia odsalania wody, która znana jest w Izraelu, i gotowa była do komercjalizacji już w latach 70, a pierwsze instalacje i pierwsza produkcja w zakresie odsalania wody ruszyła dopiero w 2013 roku. Co było powodem? To jest moja opinia, głównym powodem komercjalizacji tej technologii było pojawienie się nowego zapotrzebowania. Izrael zaczął sprzedawać odsoloną wodę, której jakość, to nie jest oczywiście woda do spożycia, to nie jest woda najwyższej jakości, ale Izrael zaczął dostarczać tą wodę m.in. Jordanii i Palestyńczykom. Dlaczego Jordanii? Popyt na wodę znacznie wzrósł w związku z migracjami z Syrii i tym, że na terenie Jordanii pojawiły setki tysięcy uchodźców syryjskich i ten popyt na wodę po prostu wzrósł, co pozwoliło Izraelowi na komercjalizację ważnej w perspektywie własnej gospodarki technologii, ale z drugiej strony poprawę wizerunku międzynarodowego jako dawcy pomocy humanitarnej, w zasadzie w regionie. Więc jakby moment, w którym dochodzi do komercjalizacji i sukcesu komercyjnego określonej technologii, nie zawsze jest bezpośrednio sprzężony z działaniem rynku. Czasami ten moment związany z okolicznościami politycznymi, społecznymi i rozciągnięty w czasie.
Innowacyjność technologiczna jest podstawowym kluczowym, głównym elementem strategii eksportowej Izraela. I to państwo na tym buduje swoją przewagę konkurencyjną dzięki właśnie konkurencyjności w zakresie przede wszystkim nowych technologii, w zakresie cyberbezpieczeństwa. Te nowe technologie pojawią się również w takich obszarach jak sektor zbrojeniowy, ale również medycyna, przemysł chemiczny. Naturalnie Izrael jakby to jest podstawowy, takie serce polityki eksportowej, też międzynarodowych stosunków gospodarczych, które Izrael realizuje . Co więcej dzięki właśnie tej strategii, oparcia swojego wizerunku jako gracza w stosunkach międzynarodowych, ekonomicznych o innowacyjność, o konkurencyjność, o atrakcyjność poprawia też swój wizerunek w ujęciu czy w takim wymiarze politycznym. Nie jest zawsze i wyłącznie wszędzie postrzegany jako ten podmiot, czy ten aktor zaangażowany w konflikt z Palestyńczykami. Szczególnie widzimy ten wymiar czy te pozytywne konsekwencje bycia innowatorem, w odniesieniu do Izraela w relacjach z państwami np. dalekiego wschodu, takimi państwami jak Korea Południowa, jak Chiny, jak np. Singapur. To są z jednej strony konkurenci Izraela, ponieważ to są także potentaci jeśli chodzi o innowacyjność, ale z drugiej strony są to bardzo ważni partnerzy Izraela z którymi Izrael wymienia się wiedzą, technologiami, korzyści są obopólne, Izrael też wchodzi w relacje z krajami Ameryki Południowej, krajami afrykańskimi, co myślę że pomogło Izraelowi w realizacji grand strategii, mega strategii polityki zagranicznej, w której ograniczył nieco własną zależność od USA i Europy