Zapraszamy do lektury HISTORII SEKTORA ENERGII nr 1/2019 – Nafciarze polskiej Atlantydy. Stanisław Szczepanowski, Wacław Wolski autorstwa Anny Kozickiej-Kołaczkowskiej (otwórz pdf).
Około roku 1880 do osady Słoboda Rungurska zjechał z młotkiem geologicznym niezwykły eksplorator Stanisław Szczepanowski. Tak narodził się mit “króla nafciarzy” i polskiej Pensylwanii. Eldorado Schodnicy, Drohobycza, Borysławia, Tustanowic wkrótce zdystansowało Podkarpacie Zachodnie, gdzie działali Łukasiewicz i jego następcy. A pod koniec XIX wieku wydobycie ropy w Galicji wciąż jeszcze dawało trzecie miejsce na świecie. 18 marca 1921 roku na mocy traktatu ryskiego Polska została odsunięta od swej pierwotnej, wschodniej granicy zza rzek Dźwiny i Dniepru po linię rzeki Zbrucz.
16 sierpnia 1945 w Jałcie i Poczdamie wschodnią granicę Polski przesunięto jeszcze dalej na zachód na linię Sanu i Bugu, za Niemen. Amputowano kolejny raz tysiące kilometrów kwadratowych dawnego terytorium Rzeczypospolitej. Jej połowę. Setki miast, wsi, zamków, pałaców, rezydencji, hoteli, zabytków, majątków, firm, fabryk, zakładów, kopalń, uzdrowisk, rzek… Całe Wschodnie Podkarpacie – stolicę Lwów. Schodnicę, Drohobycz, Borysław, Tustanowice… Nazwy ich jakże pusto dziś brzmią w polskich uszach.[1]
W oceanie niepamięci utonęły fakty i liczby: własność, historia, ludzie i mity naftowej Atlantydy Wschodniego Podkarpacia cywilizowanego dziesiątki lat pracą polskich pionierów. Uczniów Łukasiewicza, mistrzów górnictwa, inżynierów po światowych uniwersytetach, wynalazców, profesorów, publicystów, lobbystów, finansistów i inwestorów, którzy talenty, wiedzę, determinację i prywatne, grube miliony włożyli w przemysł naftowy na wschód od rzeki Bug. Stanisław Szczepanowski i Wacław Wolski stoją obok siebie w ich pierwszym szeregu.
[1] Por. S.S. Nicieja, Kresowa Atlantyda, Historia i mitologia miast kresowych, T.I – XII, Opole 2012 – 2018.